»» حضرت فاطمه (س ) ، الگوی زندگی موفق
چرا به شخصیت حضرت زهرا (س) میپردازیم :
اگر بخواهیم با شخصیت کسی آشنا شویم معمول و شایسته آن است که به سراغ اصل و نسب ، خانواده و اطرافیان وهم چنین نظر دیگران در باره آن شخص برویم.
قول خداوند متعال است که فرمود ای پیامبر اگر تو نبودی موجودات را نمیآفریدم (لولاک ، لما خلقت الافلاک) و اگر علی نبود، تو را نمیآفریدم و اگر فاطمه (س) نبود شما دو نفر (پیامبر و علی) را نمیآفریدم. (الخصائص الفاطمّیه- مطابق نقل مستدرک السّفینه جلد 3 صفحه 335)
در منابع آورده اند که : سوره کوثر قرآن کریم در وصف حضرت زهرا (س) است. انا اعطیناک الکوثر
- پیامبر گرامی اسلام فرمود : فاطمه پاره تن من است (فاطمه بَضعه مِنّی)
برترین زنان عالم چهار نفرند : آسیه- مریم- خدیجه- فاطمه
در زیارت عاشورا میخوانیم : السلام علیک یابن فاطمهَ سیّدَهِ نساءِالعالمین
در دعاءِ توسل میخوانیم : یا قُرَّهَ عین الرسول ، یا وجیهه عند الله : ای نور چشم پیامبر ، ای دارای آبرو در نزد خداوند.
در زیارت روز یکشنبه میخوانیم : السلام علیک یا مُمْتَحَنَهُ امتَحَنَکِ الذّی خَلَقَکِ یعنی : سلام بر تو ای کسی که خداوند قبل از خلقتت تو را مورد امتحان و آزمایش قرار داد. فَوَجَدَکِ لِمَا امْتَحَنَکِ صابِرَهً. و تو را صبور و بردبار یافت بواسطه آن امتحان و آزمایش. فاطمه از جمع حدیث کِساء است او جزو پنج تن آل عباست .
او مشمول آیه شریفه 33 از سوره احزاب است که میفرماید :
اِنَّما یُرید اللهُ لیذهبَ عَنْکُمُ الرِّجْس أهْلَ الْبیتِ و یطهرَکُمْ تَطهیراً.
ما به شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) میپردازیم ، چون هر کسی که از راه شما برگشت از دین خدا خارج شده و هر کس ملازم و همراه و پا در رکاب شما بود به شما پیوسته است و از شماست و هر کس در حق شما کوتاهی کرد و مقصر بود محو و باطل گردید. (بخشی از زیارت جامعه کبیره) که میفرماید : فا لراغب عنکم مارِقٌ و اللاّزم لکم لاحقٌ وَاْلمُقَصِّرُ فی حَقکُمْ زاهِقٌ.
چون فاطمه دختر پیامبر خاتم است. پیامبری که خود سیدالانبیاءست- خیرالاولیاست ، أفضلِ الاصفیاءست- أعْلی الازکیاست (دعاء عدیله). به شخصیت فاطمه میپردازیم ، چون فاطمه دختر خدیجه است. خدیجه که أُمّ الایتام است. او زنی بود با گذشت و ایثارگر، از نظر شرافت بزرگترین جامعه عصر خود و زنان بود. او را در زمان جاهلیت ، طاهره میخواندند و به همراه علی (ع) اولین کسی بود که اسلام آورد.
به فاطمه میپردازیم چون همسر حضرت علی علیه السلام است.
حضرت علی که پیامبر در وصف او میفرمایند :
انا و علی من شجرهٍ واحدهٍ : من و علی از یک درخت واحد هستیم. (دعاء ندبه) :
انا مدینه العلم و علی بابها : من شهر علم هستم و علی دروازه آن.
أنت منّی بمنزله هارون من موسی
أنت أخی و وصیی و وارثی، لَْحُمکَ من لَحْمی وَ دمک مِنْ دَمی و سِلمُکَ سِلْمی و حَرْبُکَ حَرْبی
ای علی ! تو برادر من- جانشین من- وارث من هستی- گوشت تو از گوشت من و خون تو از خون من است. تسلیم تو بودن تسلیم بودن در برابر من است و جنگیدن با تو جنگ با من است.
فاطمه انسیه حوراءست . او در عین اینکه یک مخلوق زمینی است. سیرتی بهشتی و ملکوتی دارد. فاطمه هدیه الهی است.
فاطمه محصول روزه داری، عبادت، ریاضت، عرفان عظیم و عمیق پیامبر گرامی اسلام است.
* فاطمه و همسرداری :
میدانیم که 3 اصل مهم در شکل گیری شخصیت فرد نقش دارند : وراثت- تربیت خانوادگی- محیط
حضرت زهرا از این 3 اصل مهم بطور کامل برخوردار بود و در همسرداری، خانهداری، تربیت فرزند هم به نحو مطلوبی استفاده کرد و بهره برد.
روزی حضرت علی از فاطمه پرسید : فاطمه جان آیا غذایی موجود است که بیاوری ؟
حضرت زهرا (س) فرمود : سوگند به خداوندی که حق و قدر تو را بزرگ شمرد 3 روز است که غذای کافی در منزل نداریم و همان مقدار ناچیز خوراکی را به شما بخشیدم و خود گرسنگی را تحمل نمودم.
امام علی (ع) فرمود : پس چرا اطلاع ندادی؟ حضرت زهرا گفت : پدرم مرا نهی کرده از شما چیزی بخواهم (بحار- جلد 14 صفحه 197)
فاطمه ، سختیها و گرفتاریهای خانه را تحمل میکرد و سنگ صبور شوهر بود. او برای وصل کردن آمده بود نه برای برخورداری از مال دنیا و به چیزی رسیدن. او علی را به نیکی و زیبایی یاد میکرد و صدا میزد.
روزی حضرت زهرا (س) مشغول آرد کردن گندم بود که شنیدند کسی در میزند . امام حسن و امام حسین (ع) در حالیکه مشغول بازی بودند رفتند به سوی درب خانه ولی حضرت زهرا میگوید بچهها صبر کنید این نوع در زدن پدرتان علی است. بگذارید من میروم درب را باز میکنم. خودش را میتکاند و سر و وضع خویش را مرتب میکند و درب منزل را برای شوهر باز میکند.
اما برخی از ما چه میکنیم؟ درب یا زنگ خانه را که میزنند میگوییم بچه برو در را باز کن ، باباته !!!
آنقدر رابطه همسری و زناشویی، عاطفی- عمیق- همراه با عشق و ایثار و احترام- گذشت- رضای الهی بود که حساب ندارد. قرآن میفرماید : ما زنان را خلق کردیم که مایه آسایش و آرامش شما باشند . لتسکنوا الیها. سوره روم آیه 21
فاطمه همدل و دلدار علی است تسلی ده خاطر اوست ، مشاور و همراه اوست، پناهگاه عـلـی است او امـانتدار علی بود و مشکل گشا ی علی.
امام علی (ع) میفرماید : وقتی بخانه میآمدم و به چهره زهرا نگاه میکردم تمام غم و اندوهم بر طرف میشد.
(شمه ای ازفضایل زهرا- محلاتی- صفحه 35) . امام علی میفرمایند :
- تا فاطمه زنده بود او را به خشم نیاوردم و او نیز کاری نکرد که من خشمگین شوم . (فاطمه- دکتر شهیدی- صفحه 80)
- من هیچ گاه از فاطمه کوتاهی ندیدم. (ریاحین الشریعه جلد 1 صفحه 9)
- امام خمینی (ره) فرمود : از دامن زن ، مرد به معراج میرود.
روزی حضرت زهرا (س) به امام علی (ع) فرمودند :
علی جان ! جانم فدای تو! جان و روح من سپر بلای جان تو!
یا اباالحسن، همواره با تو خواهم بود (نه به قول بعضی از زنان ما که میگویند :
تا پول داری رفیقتم، قربون بند کیفتم!!) چه در خیر و نیکی به سر ببری، چه در سختیها و بلاها گرفتار شوی، همواره با تو خواهم بود.
در نهج البلاغه حکمت 234 ، امام علی (ع) میفرمایند :
برخی از نیکوترین خلق و خوی زنان ، زشت ترین اخلاق مردان است. مانند :
تکبر، ترس، بخل . پس هرگاه زنی متکبر باشد بیگانه را به حریم خود راه نمیدهد و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ میکند. و چون ترسان باشد، از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند فاصله میگیرد. همچنین ، امام علی (ع) در حکمت 136 نهج البلاغه میفرمایند : جهاد زن این است که نیکو همسرداری کند.
آیه 34 سوره نساء میفرماید : فالصّالحاتُ، قانتاتُ، حافظاتٌ للغیب بما حَفِظَ الله.
پس زنان شایسته و سازنده، بافروتنی اطاعت کننده، نگهدارنده، و نگهبان اسرار و امور پوشیده هستند.
قنوت (قانتات) دراینجا به دو وظیفه اشاره دارد :
1- تمکین در برآوردن نیازهای جنسی همسر.
2- عدم خروج از منزل بدون اجازه شوهر.
عبارت حافظات للغیب ، نیز 3 وظیفه دیگر را مطرح میکند :
1- رعایت حرمت و حفظ حیثیت و شخصیت شوهر و اسرار زندگی در غیاب او (حتی در برابر بستگان نزدیک)
2- حفظ حریم ناموس در غیاب شوهر
3- حفظ امکانات و لوازم زندگی و پرهیز از تاراج مال و دارایی شوهر.
شیرین ترین اوقات زندگی، شاید بتوان گفت لحظاتی است که انسان چشم به معشوق خود میدوزد و او را مینگرد و عاشقانه با او صحبت میکند. و نهایت عشق و عاطفه خود را در کلام و نگاه ابراز میدارد.
زندگی حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) پر است از لحظات عاشقانه و شیرین هرچند که مدت آن کم بود (حدود 9 سال). پس کیفیت زندگی مهم است نه کمیت آن. زنی میگفت : که 30 سال است با این مرد (شوهرش ) ازدواج کردهام ولی یک روز آب خوش از گلویم پایین نرفته است.
فاطمه و تربیت فرزند :
فاطمه ، فرزند را موجودی با ارزش و با اهمیت میداند که والدین در برابر رشد، شخصیت و حفظ او مسئولند. کد بانو و مدیرخانه زن است و شوهر مسئول امرار معاش و کار بیرون ، تا زن بتواند فرصت بیشتری را بدون دغدغه در کنار فرزندان باشد. مادری که بچه را به مهد کودک و خانه پدربزرگ و ... میسپارد و بعد خود ساعتها از خانه بدور است و خسته و کوفته میخواهد بچهداری کند، آشپزی کند ، شوهرداری کند چگونه میتواند واقعاً همه این وظایف را بخوبی انجام دهد!
خواهشی که از زنان و خانمهای محترم داریم این است که کارهای منزل را تا قبل از آمدن همسر به خانه ، انجام دهند تا فرصت بیشتری را در کنار همسر خود باشند نه اینکه تا موقع آمدن شوهر میشود خانمهامشغول آشپزی و جمع و جورکردن خانه میگردند.
جامعهای پیشرفته است که فرزندان آن خوب تربیت شده باشند. فرمودهاند که : بهشت زیر پای مادران است.
پیامبر اکرم میفرماید : اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم : فرزندان خود را بزرگ بشمارید و آنها را خوب تربیت نمایید.
در حدیث معروف کساء داریم که : امام حسن وارد منزل شدندو فرمودند : السلام علیک یا اماه ، فقلت و علیک السلام یا قره عینی و ثمره فوادی . یعنی امام حسن فرمود : سلام برشما مادر جان . و حضرت زهراء در جواب فرمودند : سلام بر تو ای حسن جان ، نور چشمم و ای میوه دلم .
خوب ببینید رابطه مادر با فرزند و تربیت خانوادگی، احترام به بزرگتر ، علاقه به فرزند و... درمیان این خاندان چقدر آموزنده و زیباست .
چند اصل در تربیت فرزند در خانه فاطمه وجود داشت :
1- هماهنگی بین زن و شوهر در تربیت فرزند 2- اصل انضباط و اخلاق شایسته
3- ایمان و عمل صالح 4- تقوا و پاکدامنی
5- نوازش و مهربانی 6- مبارزه با ظلم و بی عدالتی
7- نیکوکاری- شهامت- گذشت 8- بازی کردن و همراه شدن با بچهها
فاطمه و خانهداری :
زن خوب فرمانبر پارسا کند مرد درویش را پادشاه (سعدی)
به زندان قاضی گرفتار به که در خانه دیدن بر ابرو گره
چو طوطی کلاغش بود هم نفس غنیمت شمارد خلاص از قفس
اما بدانیم که ترقی و عظمت و موفقیت شوهر در گرو زندگی آرام و راحت و بدور از کینه و تک روی و ... است. خانه به هم ریخته- ظاهر ژولیده زن- بچههای نامرتب- غذاهای بی حساب و کتاب و فضای ناآرام و نه چندان دلچسب زندگی ، مرد را دلسرد و آزرده خاطر میکند.
مرد باید در محیط خانه ، خستگی از تنش بیرون رود تا برای کار و تلاش روز بعد مهیا شود و انگیزه داشته باشد. زن باید کاری کند که مرد لحظه شماری کند که زودتر به خانه برسد و در کنار خانواده باشد.
فاطمه به همه امور خانه با عشق و علاقه رسیدگی میکرد. مانند :
- سر و سامان دادن امور داخلی خانه
- نظافت- تربیت بچهها ، بازی و ایجاد سرگرمی برای آنها- ترتیب دادن مسابقه برای آنان
- پشم ریسی برای کمک به اقتصاد خانواده
- آسیاب کردن گندم یا جو
- آب آوردن از بیرون خانه
- هدایت، ارشاد و آموزش زنانی که تازه اسلام آوردهاند.
فاطمه ، حجاب و عفاف :
ای زن به تو از فاطمه اینگونه خطاب است.
ارزندهترین زینت زن حفظ حجاب است.
زن در حجاب مانند گوهر است در صدف .
زن باید در محیط خانه زیباترین و در خارج خانه ، ساده ترین باشد .
- مرد نابینا وارد خانه حضرت زهرا میشود ولی اوحجاب خود را حفظ میکند.
- حضرت زهرا در شب عروسی خود از پیامبر سئوال کرد ، پدر جان نصیحتی بفرمایید پیامبر فرمود : کار منزل با تو و کار بیرون با علی و فاطمه شکرگذار شد که پدر، او را از کار بیرون و از مواجه شدن با مردان نامحرم معاف کرده است.
- پوشاندن جنازه به غیر پارچه که برجستگیهای بدن نمایان نشود. حضرت زهرا حتی به فکر جنازه خویش هم هست تا از چشم نا محرم مصون باشد و وصیت کرد که : جنازه ام را با چیزی غیر از پارچه بپوشانید تا برجستگی بدن معلوم نباشد .
امام علی و آخرین وداع با فاطمه :
خطبه 202 نهج البلاغه : (درد دل امام علی (ع) با پیامبر به هنگام دفن فاطمه (س))
سلام بر تو ای رسول خدا (ص)، سلامی از طرف من و دخترت که هم اکنون در جوارت فرود آمده و شتابان به شما رسیده است. ای پیامبر خدا، صبر و بردباری من با از دست دادن فاطمه کم شده و توان خویشتن داری ندارم . اما برای من که سختی جدایی تو را دیده و سنگینی مصیبت تو را کشیدم، شکیبایی ممکن است.
این من بودم که با دست خود تو را در میان قبر نهادم و هنگام رحلت، جان گرامی تو میان سینه و گردنم پرواز کرد. پس همه ما از خداییم و به خدا باز میگردیم.
پس امانتی که به من سپرده بودی برگردانده شد و به صاحبش رسید از این پس اندوه من جاودانه، و شبهایم شب زنده داری است تا آن روز که خدا خانه زندگی تو را برای من برگزیند.
به زودی دخترت تو را آگاه خواهد ساخت که امّت تو چگونه در ستمکاری بر او ارجاع کردند.
از فاطمه بپرس و احوال اندوهناک ما را از او خبر گیر که هنوز روزگاری سپری نشده و یاد تو فراموش نگشته است.
سلام من به هر دوی شما، سلام وداع کنندهای که از روی خشنودی یا خسته دلی سلام نمیکند. اگر از خدمت تو باز میگردم از روی خستگی نیست و اگر در کنار قبرت مینشینم از بدگمانی بدانچه خدا صابران را وعده داده نمیباشد
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » طیبه حسینی ( دوشنبه 89/3/24 :: ساعت 9:30 صبح )
»» شخصیت حضرت فاطمه(س) از دریچه منابع اهل سنّت
مقدمه:
در منابع تفسیری، حدیثی، رجالی و تاریخی اهل سنت صدها آیه (با پژوهش نگارنده، 135 آیه به دست آمد) در شأن فاطمه(س) و صدها روایات در باره فضایل و کمالات معنوی و شخصیت بی نظیر ام ابیها، سرور زنان همه عالم، دختر یگانه رسول اکرم(ص) یافت می شود. بحث و تحلیل و جمع آوری آنها نیازمند چندین جلد کتاب سترگ است.
در این مقاله برتری فاطمه(س) بر مریم(س) از دیدگاه قرآن، روایات شیعی و سنی و دیدگاه دانشمندان اهل سنت بحث شده است، به امید اینکه همه ما از شفاعت ایشان در روز محشر بهره مند شویم.
برترین زن جهان
«و إذْ قالتِ الْملائکةُ یا مریمُ إنّ اللّه اصطفیکِ و طَهَّرکِ و اصْطفیکِ علی نساء العالمین؛(1) به یاد آر زمانی را که ملائکه گفتند: ای مریم، بدان خدا تو را برای اهدافی که دارد انتخاب کرد و پاکیزه گرداند و از میان همه زنان عالم برگزید.»
دانشمندان اهل سنت در ذیل این آیه روایات زیادی در باره برتری و فضل چهار زن آورده اند. این روایات را صحابه معروفی همچون ابن عباس، انس، ابی لیلی، ابوهریره، عایشه، عبدالرحمن بن ابی لیلی، جابر بن عبداللّه ، ابوسعید، حذیفه، ام سلمه، ابواسلمی، ابن مسعود، ابن عمر، عمران بن حصین، جابر بن سمره، ابی بریده اسلمی و دیگران گزارش کرده، از اهل بیت امام علی(ع) و از خودِ حضرت فاطمه(ع) نقل کرده اند. نمونه هایی از این گونه روایات را ذکر می کنیم.
رسول خدا(ص) خطاب به فاطمه(ع) فرمود: «یا فاطمة ألا ترضین أنْ تکونی سیدة نساء العالمین، و سیدة نساء هذه الامة، و سیدة نساء المؤمنین؛(2) ای فاطمه، آیا خشنود نیستی که برترین بانوی زنان جهان و بانوی زنان این امت و بانوی زنان باایمان باشی!»
این حدیث را حاکم و ذهبی صحیح می دانند.(3) بغوی گفته: «بر درستی این حدیث، اتفاق نظر هست».(4) پیامبر(ص) در جاهای مختلف و متعدد با تعابیر گوناگون بر افضلیت و برتری فاطمه زهرا(ع) بر همه زنان عالم تأکید داشت. هنگامی که فاطمه بیمار شده بود و پیامبر این سخن را به اصحاب گفت، آنان همراه پیامبر برای عیادت فاطمه به خانه اش آمدند. پیامبر از بیرون خانه صدا زد که: دخترم، خودت را بپوشان چون جمعی از یاران به عیادت تو می آیند، از آنجا که لباس دخترش فاطمه کافی نبود عبای خود را از پشت در به او داد. پیامبر و یاران وارد شدند و بعد از عیادت از خانه بیرون آمدند، رو به یکدیگر کرده از بیماری فاطمه اظهار تأسف می کردند، پیامبر به آنها فرمود: «اما إنّها سیدة النساء یوم القیامة؛(5) بدانید او بانوی تمام زنان در قیامت است.»
عایشه روایت می کند: «روزی فاطمه نزد پیامبر آمد. راه رفتن او درست مانند راه رفتن رسول اکرم بود، پیامبر فرمود: خوش آمدی دخترم، پس او را طرف راست یا چپ خود نشاند، بعد رازی در گوش او گفت و به دنبال آن فاطمه گریان شد. گفتم: چرا گریه می کنی؟ [پاسخ نداد] بار دیگر پیامبر راز دیگری به او گفت، فاطمه خندان شد. گفتم: تا امروز شادی که چنین با غم نزدیک باشد ندیده بودم. از علت آن سؤال کردم. فاطمه گفت: سرّ رسول خدا را فاش نمی کنم! رازداری ادامه داشت تا پیامبر از دنیا رفت. آنگاه سؤال کردم، گفت: مرتبه اوّل پیامبر به من فرمود: جبرئیل هر سال یک بار قرآن را بر من عرضه می داشت، امسال دو بار عرضه داشت، فکر می کنم فقط به این دلیل است که اجل من نزدیک شده، و تو اولین کسی خواهی بود که به من ملحق می شوی. هنگامی که این سخن را شنیدم گریه کردم.
سپس فرمود: «اما ترضین أنْ تکونی سیدة نساء أهل الجنة أو نساء المؤمنین؛ خشنود نمی شوی که بانوی زنان بهشت یا زنان باایمان باشی» هنگامی که این سخن را شنیدم شاد و خندان شدم.»(6)
در برخی روایات از سیادت چهار زن صحبت شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «افضل نساء العالمین خدیجة، و فاطمة و مریم و آسیة امرأة فرعون».(7)
در روایات تعابیر مختلفی آمده همچون: «خیر نساء العالمین أربع مِنْهُنّ فاطمة؛ أفضل نساء أهل الجنة أربع منهن فاطمة؛ سیدة نساء اهل الجنة أربع منهن فاطمة» که مضمون همگی برتری بانوی آفتاب بر تمامی زنان است. همچنین «کمل مِن الرجال کثیر و لم یکمل مِن النساء إلا مریم بنت عمران و آسیه بنت مزاحم (امرأة فرعون) و خدیجة بنت خویلد و فاطمة بنت محمد؛(8) بسیاری از مردان، کامل گشتند و از میان زنان، اینان کامل شدند: «مریم (دختر عمران) آسیه (دختر مزاحم و زن فرعون) خدیجه (دختر خویلد) و فاطمه (دختر محمد)».